فضایل امام علی(ع) صفات و ویژگیهای امام علی(ع)، نخستین امام شیعیان است که در آیات قرآن، روایات و حوادث تاریخی به آنها اشاره شده است. از پیامبر اکرم(ص) نقل شده، فضائل امام علی(ع) قابلشمارش نیستند و برپایه روایتی دیگر از پیامبر(ص) بازگوکردن، نوشتن، نگاهکردن و گوشدادن به فضائل حضرت علی(ع)، نوعی عبادت است و باعث آمرزش گناهان میشود.
فضائل امام علی(ع) دو دستهاند: فضائل اختصاصی و فضائل مشترک با دیگر اهلبیت(ع): آیه ولایت، آیه شِراء، آیه انفاق، حدیث غدیر، حدیث طیر مشوی، حدیث منزلت، مولود کعبه و خاتمبخشی از فضائل اختصاصی او بهشمار میآیند. آیه تطهیر، آیه اهلالذکر، آیه مَوَدّت و حدیث ثقلین هم از فضایل مشترک او با دیگر اهلبیت(ع) است.
در دوره بنیامیه از نشر فضائل امام علی(ع) جلوگیری شد. در این دوره کسانی که فضایل او را نقل میکردند، کشته یا زندانی میشدند. همچنین بهدستور معاویه کسانی که در مقابل فضائل امام علی(ع)، برای خلفای سهگانه فضیلت جعل میکردند، تشویق میشدند. برخی همچون ابنتیمیه پیشوای سلفیه و شاگردانش ابنکثیر دمشقی و ابنقیم جوزی، تعدادی از آیات و احادیث در فضیلت امام علی(ع) را مخدوش یا مجعول دانستهاند.
باوجود تلاشهای مخالفان در جلوگیری از نشر فضائل امام علی(ع)، در جوامع حدیثی شیعه و سنی فضایل بسیاری از علی بن ابیطالب(ع) نقل شده و عالمانِ دو مذهب، کتابهایی مستقل هم درباره فضائل او نوشتهاند. فضائل امیرالمؤمنین ابنحنبل، خصائص امیرالمؤمنین نسائی و عُمْدَهُ عُیونِ صِحاحِ الاخبار فی مَناقبِ إمامِ الاَبرار ابنبطریق از جمله آنها است.